در سال های اخیر فناوری بلاک چین (Blockchain) طرفداران فراوانی پیدا کرده است و بسیاری اعتقاد دارند آینده به بلاک چین تعلق دارد. ولی بلاک چین چیست؟ به زبان ساده بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم های دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این سیستم میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می شود. با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده ها امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا از بین می رود.

آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران؛ مفهوم بلاک چین اولین بار با پیدایش بیت کوین و رمزارزها (Cryptocurrency) به وجود آمد و از این راهکار برای ذخیره اطلاعات مربوط به دارایی کاربران استفاده شد.

چاپ سه بعدی 3D Printing که به آن تولید افزایشی Additive Printing نیز می گویند در سال های اخیر به عنوان یک فناوری مهم برای تولید قطعات، تجهیزات و حتی خانه کاربردهای فراوانی پیدا کرده است. با این حال هنوز نتوانسته از پتانسیل واقعی خود کمال استفاده را ببرد. چاپ سه بعدی فرصت های فراوانی در اختیار شرکت های تولیدی قرار می دهد.

 

طبیعت دیجیتال چاپ سه بعدی هم فرصت است و هم تهدید، به ویژه اینکه امکان دستکاری در داده های چاپی توسط جاعلان و خلافکاران را فراهم می آورد. طرف های غیرمجاز می توانند از داده های با ارزش طراحی که با استفاده از نرم افزار CAD تهیه می شود به نفع خود سو استفاده کنند. در حال حاضر صنایع کلیدی و حساسی مثل هوا فضا و خودرو از فناوری چاپ سه بعدی فراوان بهره می برند و داده های طراحی بین بخش های مختلف شرکت، حتی به بیرون از شرکت منتقل می شود.

جاعلان و هکرها می توانند به این داده ها دسترسی پیدا کرده آنها را ربوده و از شرکت ها اخاذی کنند. بلاک چین که ترکیبی از دو کلمه بلوک (Block) و زنجیره (Chain) است می تواند جزییات تراکنش های شرکت هایی که بخشی از زنجیره تامین چاپ سه بعدی هستند را ثبت کرده و مانع نفوذ هکرها به درون سیستم شوند. زنجیره تامین و تولید چاپ سه بعدی تا حد زیادی به توزیع داده ها بین افراد و بخش های مختلف وابسته است.

در اکو سیستم چاپ سه بعدی فایل های طراحی و فرآیند تولید مهمترین داده هایی هستند که وارد سیستم شده و بین افراد و واحدهای مختلف توزیع می شوند. از آنجایی که چاپ سه بعدی کاملا به زنجیره فرآیند دیجیتال وابسته است به راحتی می تواند از مزایای بلاک چین بهره ببرد. از سوی دیگر نیازی به دیجیتال سازی داده های چاپ سه بعدی نیست زیرا از قبل در قالب دیجیتال ساخته و پرداخته شده اند. یکی دیگر از ویژگی های چاپ سه بعدی که کاملا با مفهوم بلاک چین سازگار است غیر متمرکز بودن آن است. در این نوع از شبکه های تولیدی غیر متمرکز که در آن توزیع و تبادل داده ها اساس شبکه را تشکیل می دهد استفاده از بلاک چین برای ثبت و ردیابی داده ها روشی ایده آل است .

متخصصان معتقدند چاپ سه بعدی باعث می شود تا در آینده تولید به صورت غیرمتمرکز و محلی انجام شود. با این حال برای رسیدن به چنین آینده ای به مکانیزم قابل اعتمادی برای حفظ این اطلاعات در این مدل تجاری نیاز است. در آینده شرکت های چاپ سه بعدی محصولات خود را برون سپاری (Outsource) می کنند و آن را به شرکت ها و ارائه دهندگان خدمات محلی و شعبات واگذار می کنند. برای این کار فایل های نرم افزار CAD جابجا و از یک کشور به کشور و یا از یک شهر به شهر دیگر و حتی از یک مرکز تولیدی به مرکز تولیدی دیگر منتقل می شود. این اطلاعات باید از نفوذ هکرها مصون باقی بماند. برای رسیدن به چنین هدفی پروژه آلفا (Alpha Project) یک سیستم مدیریت ارایه مجوز دسترسی بر مبنی بلاک چین (Block chain based license management) ارایه می کند. بر اساس این پروژه فایل های چاپی در بلاک چین ذخیره می شود و سپس این فایل به مجوز بلاک چین (license) لینک شده و کلیه پارامترهای فرآیند چاپ برای مرور و شناسایی ذخیره می شود.

برای اینکه شرکت‏های چاپ سه بعدی بتوانند از پتانسیل واقعی و سرشار چاپ سه بعدی بهره ببرند باید موانع متعددی را از سر راه خود بردارند. یکی از این موانع که شاید مهمترین آنها نیز باشد حفظ و مصون نگاه داشتن داده های چاپی از گزند هکرها و خلافکاران است. بلاک چین می تواند مسیر را برای پویایی و شکوفایی چاپ سه بعدی هموار کند.